نزدیک به 70 درصد افراد جامعه به نوعی نامرتبی دندانی دارند. این مساله در کشور ما خیلی شایع هست چونکه به صورت ژنتیکی ما ایرانی ها نامرتبی فکی داریم و اغلب دندون هامون نامنظم هست. از بین افرادی که دندان نامرتب یا فک ناهماهنگ دارن حدودا 30 درصدشون نیاز جدی به درمان های پیشرفته ارتودنسی دندان دارن و 40 درصد دیگه با روش های معمولی ارتودنسی مثل ارتودنسی نامرئی میتونن دندان هاشون رو مرتب کنند. این مقاله رو بخونید تا همه چیز درباره مرتب سازی دندان ها با کمک ارتودنسی دستتون بیاد و ببینید آیا شما هم نیاز به این درمان ها دارید یا خیر.

ارتودنسی دندان چیست؟

ارتودنسی یه واژه خیلی خیلی قدیمیه که خودش از ترکیب دو واژه “ارتو” و “ادوس” ساخته شده. اولی یعنی “صاف کردن” و دومی یعنی “دندان“. در مجموع میشه صاف کردن دندان. ترکیب این واژه ها به مرور زمان تغییر کرده تا شده ارتودنسی امروزی. این رشته، یکی از تخصص های دندانپزشکیه و هرچی که مربوط به موقعیت دندان ها، هماهنگی اونها و فک ها باشه رو باید داخل این رشته جستجو کرد.

قبل از هر چیز حتما این فیلم و ببینید چند تا نکته مهم درباره ارتودنسی دندان گفته شده:

هدف از انجام ارتودنسی دندان چیست؟ چرا باید ارتودنسی کنیم؟

زیبایی و طراحی لبخندی جذاب، اولین علتی هستش که ما رو به سمت به اصطلاح سیم کشی دندان سوق میده. اما به جز  زیبایی، بهبود عملکرد هم از دلایل رو آوردن به این رشته هستش.

اگه به ظاهر بعضی از آدمای اطرافتون نگاه کرده باشید می بینید که همه وضعیت دندان ها و فک‌شون (استخوان فک) طبیعی و نرمال نیست. بعضی هاشون به نظر میرسه که یکی از فک هاشون جلوتر از اون یکیه (بهش میگن اوربایت و آندربایت)، بعضیاشون دندوناشون خیلی در هم و برهمه و شلوغه (بهش میگن کراودینگ یا ازدحام دندان)، یه سریا وقتی دهنشون رو میبندن یه فاصله بین دندونای بالا و پایینشون در بخش جلو دهانشون هست (بهش میگن اپن بایت)، بعضی ها هم بین دندوناشون فاصله وجود داره (بهش میگن گپ بین دندان) و و و ….

این مشکلات و مشکلای مشابه دیگه، در ظاهر ممکنه فقط قیافه رو تغییر بده اما میتونه تکلم و قدرت جویدن رو هم تحت تاثیر قرار بده. حتی بعضیا که مشکلشون خیلی شدیده ممکنه درد دندون، درد گردن، سر و گوش رو تجربه کنند. اینا باید درمان شن و وظیفه درمان این مشکلات هم بر عهده متخصص ارتودنسی دندان هستش.

متخصص ارتودنسی دندان کیست؟

در کل ما یک دندانپزشکی عمومی داریم و چندین تخصص دندانپزشکی دیگه. همین دندونپزشکایی که برای کارهای معمولی مثل پر کردن دندون، کشیدنش، سفید کردن و …. پیششون میریم میشن دندانپزشک عمومی.

اما یه سریاشون، چند سال اضافه مثلا حدود 2 یا 3 سال بلکم بیشتر میردن دانشگاه و یکی از دوره های تخصصی دندانپزشکی رو میگذرونن. یکی از این متخصصان میشه ارتودنتیکس یا متخصص ارتودنسی. وظیفه این متخصص کمک به اصلاح ناهنجاری ها، مشکلات و ناهماهنگی های دندان و فک ها هستش. شما قراره پیش این متخصص برید. در این تصویر می توانید عکس ارتودنسی قبل و بعد را ببینید.

آشنایی با انواع ارتودنسی دندان

ارتودنتیست ها که دندانپزشکای دوره دیده هستن، دانش فوق العاده زیادی درباره دندان ها و درمان مشکلات ناهماهنگی دندان و فک دارند اما به نظرتون دست خالی میتونن دندونای ما رو صاف کنن؟؟ معلومه که نه! اون ها باید از یک سری دستگاه ها و تجهیزات کمک بگیرند. به این تجهیزات، اصطلاحا دستگاه ارتودنسی میگن.

متخصصا این دستگاه ها روی به چند شکل دسته بندی میکنن. برای مثال از لحاظ قابلیت جابجایی، یه دسته بندی داریم تحت عنوان ثابت و متحرک. از لحاظ قابلیت مشاهده هم ارتودنسی نامرئی و مرئی داریم. در ادامه هر دو دسته بندی رو به همراه عکس ارتودنسی دندان آورده ایم.

ارتودنسی ثابت چیست؟

زمانی که ارتودنتیست برای حل مشکلاتی مثل کج بودن دندان، دستگاه ارتودنسی رو با چسپ به دندونای شما وصل کنه و به شما بگه که تا پایان دوره درمان نباید دستگاه ها رو برداشت، اصطلاحا میگن شما تحت درمان ارتودنسی ثابت هستید.

یعنی چون دستگاه ها و تجهیزات مورد استفاده برای اصطلاح حالت دندان های شما فیکس و ثابت هستند اسم درمانش هم میشه ارتودنسی ثابت. بریس ها رایجترین دستگاه های ثابت هستند که توی اصطلاح عامه بهش میگن سیم کشی دندون! از این نوع دستگاه ها برای اصلاح مشکلات متوسط تا شدید دندانی استفاده میشه.

ارتودنسی متحرک چیست؟

برعکس مورد بالا، یه زمانی هم هست که شما میرید مطب ارتودنتیست. متخصص میبینه که مشکل دندونای شما همچین شدید هم نیست. برای همین به جای دستگاه های ثابت به شما دستگاه متحرک میده که هر وقت خواستید اون ها رو روی دندونهاتون میگذارید و هر وقتم خواستید بر میارید.

مثلا موقع غذا خوردن برمیدارید و بعد از اینکه مسواک زدید دوباره سرجاشون میذارید. چون اینا متحرک هستند اصطلاح میگن شما تحت درمان با ارتودنسی متحرک هستید. شناخته شده ترین دستگاه ارتودنسی متحرک اینویزیلاین هستند که مردم بهش میگن پلاک ارتودنسی. اینویزیلاین ها شفاف هستند و معمولا از جنس پلاستیک و دقیقا برای دندونای خود شما ساخته میشن.

ارتودنسی نامرئی چیست؟

بازم برگردیم سر مبحث دستگاه های ارتودنسی دندان. متخصص ارتودنسی  ممکنه برای صاف کردن دندونای شما از یه سری دستگاه استفاده کنه که یا واقعا دیده نمیشن و یا اینکه به سختی تشخیص داده میشن. البته بهتون بگم که ما چیزی به نام نامرئی نداریم.

مگه میشه آخه یک چیز نامرئی دندونای ما رو صاف کنه کسی هم نبینه؟ تازه پاش پول هم بدیم؟ (بیشتر یه اصطلاحه. ما آدما کلا زیادی توی همه چی اغراق میکنیم. نامرئی نیست! شفافه و یا اینکه زیادی توی چشم نیست!!)

مهمترین دستگاه های ارتودنسی نامرئی اینا میشن:

• بریس لینگوال
• براکت سرامیکی شفاف و همرنگ دندان (بهش میگن ارتودنسی سرامیکی)
• پلاک های شفاف ارتودنسی مثل اینویزیلاین ها و الاینرها و …

ارتودنسی دندان چگونه انجام میشود؟ (مراحل ارتودنسی)

مراحل ارتودنسی یا سیم کشی دندان به طور خلاصه اینا میشن:

1. ویزیت ارتودنتیست (توی این جلسه دندونای شما ارزیابی میشن و از اونها با کمک اشعه ایکس عکس گرفته میشه)
2. تشخیص متخصص
3. نصب دستگاه ها
4. جلسات ویزیت دوره ای
5. اتمام ارتودنسی
6. استفاده از نگهدارنده ها

ارتودنسی دندان چند سال طول میکشد؟

دقیقا نمیشه به این سوال جواب داد چون طول درمان به فاکتورهای مختلفی بستگی داره. اما بیشتر به نوع مشکلی که دندون هاتون داره و شدت مشکل بستگی داره.

بر همین اساس طول درمان ارتودنسی دندان میتونه از چند ماه تا 2 و حتی 2.5 سال باشه. مدت زمان زیادیه؟! طبیعیه برای همه اینجوریه اما دوران خاطره انگیزی براتون میشه.

آیا ارتودنسی دندان درد دارد؟

این سوال خیلی مهمیه و خیلی پرسیده میشه. شاید متخصص ارتودنسی بهتون بگه درد نداره اما واقعیتش یکم درد داره و اصولا چنین کاری بدون درد امکان نداره. اول درباره حس و حالتون در خصوص دستگاه هایی ارتودنسی یکم توضیح بدم.

متصل شدن چند قطعه دستگاه ارتودنسی یا به اصلاح بریس ارتودنسی دندان میتونه برای بار اول شوکه کننده و عجیب باشه چون تا حالا چنین چیزی رو تجربه نکردید. برای همین تا زمانی که بهشون عادت کنید ممکنه همه چیز براتون عجیب باشه. در مورد درد ارتودنسی دندان هم بذارید براتون بگم.

البته اینم بگم که هر بار که ویزیت های دوره ای رو میرید مطب متخصص ارتودنسی دندان، چون تنظیمات دستگاه ها رو تغییر میده بازم ممکنه تا چند روز بعدش درد داشته باشید. چاره ش هم همونیه که بالا گفتم.

هر چند وقت یکبار باید به متخصص ارتودنسی سر بزنم؟؟؟

اگر تحت درمان ارتودنسی ثابت هستید معمولا باید هر 4 تا 6 هفته برید پیش متخصص ارتودنسی تا دستگاه هاتون رو تنظیم کنه. اگر هم ارتودنسی نامرئی مثل اینویزیلاین دارید خود دستگاه رو هر دو هفته یکبار باید تعویض کنید.

میزان و درصد موفقیت درمان ارتودنسی چقدره؟

جواب این سوال به دو فاکتور بستگی داره. اول متخصص ارتودنسی و دوم خودتون! اگر ارتودنتیست خوبی انتخاب کنید که سابقه، مهارت وتجربه خوبی داشته باشه بیشتر از 90 درصد کار موفقیت آمیزه اون 10 درصدشم به خودتون بستگی داره که تا چه حدی با متخصص همکاری میکنید.

آیا درمان ارتودنسی میتونه به دندانهای من آسیب برسونه؟

خبر خوب اینه که هیچکدوم از دستگاه های ارتودنسی دندان واقعا به دندان های شما هیچ آسیبی نمیرسونن. تنها زمانی ممکنه دندان های شما طی درمان ارتودنسی دچار صدمه و آسیب بشه که به بهداشت دهان و دندان خودتون رسیدگی نکنید. اینا باعث میشه روند پوسیدگی دندان شروع بشه و تشخیص و درمانش در زمان ارتودنسی سخت تر هستش.

• انواع و اقسام نوشابه
• قهوه و مواد کافئین دار
• انواع نقل و نبات مخصوصا ازوناش که حسابی به دندان میچسپه
• پیتزا
• مصرف بش از حد شیرینی جات
• و خلاصه از مشابه این موارد

چرا بهداشت دهان و دندان همزمان با درمان ارتودنسی دندان تا این حد مهمه؟

آیا دندان های من بعد از ارتودنسی تا آخر صاف و یکدست باقی میمونن؟!

هم بله و هم نه! همش به خودتون بستگی دارد. اول بگذارید درباره طبیعت و ماهیت دندان ها صحبت کنیم. دندان های ما ظاهرا ثابت هستند و هیچ تکانی نمخورن. اما واقعیتش رو بخوایید دندونا حرکت میکنند! اما چون خیلی محدود و خیلی نامحسوس حرکت میکنند ماها اصلا متوجه این جابجایی نمیشیم. این یک چیز طبیعیه و اصلا جای نگرانی نداره. برای همینم بعد از اتمام ارتودنسی همچنان ممکنه دندان حرکت کنه و حتی در شرایطی به حالت کج سابق برگرده.

مراقبت از ارتودنسی دندان، چطور باید حین درمان از دندان و دستگاه مراقبت کنیم؟

مهمترین مساله در درمان ارتودنسی مراجعه منظم و مکرر به متخصص ارتودنسی هستش. متخصص معمولا به شما یک برنامه میده که باید مطابق اون برنامه و سر موعد مقرر به مطبش برید. چرا؟ یکی از مهمترین دلایلش اینکه دستگاه های ارتودنسی شما رو تنظیم کنه و مطمئن بشه دندوناتون اونجوری که انتظار میره دارن صاف میشن.

برای اینکه بتونید این دوره رو با موفقیت پشت سر بگذارید لطفا به چند تا نکته کوچولویی که در ادامه نوشتم توجه کنید:

هر روز مسواک بزنید

 علاوه بر دندونا، شما باید دستگاه ارتودنسی رو هم حتما تمیز کنید تا خراب نشن و یا پلاک پشتشون تشکیل نشه. دندون هاتون رو با یه خمیر دندان خوب مسواک بزنید.

غذا و نوشیدنی های شیرین نخورید

از اونجایی که این مواد میتونن به دندونا بچسپن و تمیز کردنشون خیلی سخته! نخوریم بهتره. به زحمت تمیز کردنش  نمی ارزه! به علاوه، بعضی از این مواد خوراکی میتونه به دستگاه ها آسیب بزنه پس اینکارو با خودتون نکنید لطفا.

استفاده از دهانشویه رو فراموش نکنید

اگر براتون مقدوره به جهت اینکه بهتر بتونید بهداشت دهان و دندان خودتون رو رعایت کنید از خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده کنید و در کنارش هم دهانشویه های خوب هم استفاده کنید.

بهترین سن برای انجام ارتودنسی دندان چه سنی است؟

خیلی سریع بگم که بهترین سن ارتودنسی دندان 10 تا 14و نهایتا 15سالگی هستش. اما این دلیل نمیشه که بقیه سن و سالا نتونن تحت درمان قرار بگیرند. شما توی هر سنی که هستید میتونید هر مشکلی که در خصوص دندوناتون دارید رو به سادگی حل کنید.

اما ممکنه توی سنین بالاتر طول دوره درمان و هزینه ارتودنسی بیشتر بشه. برای همین توصیه شده از همون بچگی بریم پیش متخصص. شمام اگر میخواهید بچه هاتون مثل خودتون دندوناشون کج و معوج نشن و کلی پول خرجشون نکنید از همون بچگی ببریدشون پیش این متخصص.

عوارض ارتودنسی دندان

با اینکه ارتودنسی مزایای زیادی داره، اما اگه در انجام مراقبت ها کوتاهی کنید ممکنه مشکلاتی به سراغ شما بیاید. از جمله عوارض ارتودنسی دندان اینا هستن:

• براکت های فلزی ممکنه باعث ایجاد زخم در دهان بشن که البته اگه مراقبتتون درست باشه مشکلی ایجاد نمیشه.
• تو روزای اول که براکت ها رو دکتر روی دندون هاتون نصب می کنه، احتمال اینکه یکم احساس درد داشته باشید وجود داره.
• اگه از ارتودنسی ثابت استفاده می کنید اما بهداشت دهان و دندونتونه و به خوبی رعایت نمی کنید باید اینو بدونید که احتمال پوسیدگی دندون و حتی بیماری لثه هم به دلیل گیر کردن مواد غذایی در بین براکت ها زیاده.
• یکی از عوارض ارتودنسی دندان خطر برگشت ناهنجاری هاست که البته اگه متخصصی که انتخاب کردید ماهر باشه احتمال برگشت ناهنجاری خیلی کمه دوست عزیز!