عصب کشی دندان چیست و چرا باید انجام دهیم؟

از رایج ترین شکایات مراجعان به مطب های دندانپزشکی، عفونت بافت نرم دندان است که بسیار دردناک است. تنها راه حل برطرف کردن این مشکل هم عصب کشی دندان یا درمان ریشه دندان یا روت کانال است که در این مقاله به طور کامل با آن آشنا می شوید.

درمان ریشه یا عصب کشی دندان چیست؟

عصب کشی نوعی فرایند و عمل دندانپزشکی است که در آن اقدام به ترمیم پالپ نرم دندان می کنیم. در اغلب موارد ممکن است اتصالات بافت زنده دندان را با کمک این درمان از بین ببریم. درمان ریشه یا عصب کشی دندان یا (endodontics) زمانی مورد نیاز است که عروق خونی و عصب دندان (که به آن پالپ یا مغز دندان گفته می شود) بر اثر پوسیدگی یا آسیب دیدگی دچار عفونت شده است. مراحل اولیه عفونت پالپ معمولا علائم خاصی ندارد اما به مرور زمان ممکن است رنگ دندان کمی تیره شود که نشان دهنده مرگ عصب و عروق خون رسان دندان است. این وضعیت حتما نیازمند عصب کشی و روت کانال است.

اگر به دنبال فیلم عصب کشی دندان هستید، ویدئو زیر را مشاهده کنید:

چه زمانی به عصب کشی دندان نیاز داریم؟

زمان نیازمندی به اجرای عملیات درمان ریشه دندان با 5 علائم همراه است:

• تجربه کردن احساس درد غیرخفیف در هنگام جویدن مواد غذایی
• مشاهده تغییرات رنگی غیرطبیعی دندان در مقایسه با سایر واحدهای دندانی
• افزایش واکنش های حساسیتی به تغییرات دمایی
• شکل گیری ورم در ناحیه ای از بافت های متشکل لثه اطراف دندان پوسیده شده
• بروز مکرر آبسه دندانی

آیا عصب کشی دندان درد دارد؟

خوشبختانه خیر، اما چرا؟ زمانی که صحبت از عملیات عصب کشی دندان در میان است، باعث شکل گیری اضطراب شدید در متقاضیان مربوطه و حتی شوندگان حاضر می شود. بسیاری از افرادی که در حال دست و پنجه نرم کردن با پوسیدگی عمیق دندانی هستند، جزو کاندیداهای حتمی درمان ریشه قرار دارند و نگران درد ناشی از اجرای فرآیند عصب کشی می باشند.

باید بدانید که دندانپزشک معالج از تزریق داروی بی حسی موضعی برای عدم تجربه کردن درد و ناراحتی در حین انجام عملیات درمانی عصب کشی استفاده می کند. البته احتمال دارد که بیماران حین اجرای فرآیند درمان ریشه دندان مقداری احساس درد را تجربه کنند؛ اما بسیار کمتر از چیزی است که تصور می کنید. درد درمان ریشه دندان با پر کردن دندان هیچ فرقی نداره. هرچند که بعداً ممکن است در اثر این درمان، حساسیت دندان به وجود بیاید اما به تدریج این امر با گذشت زمان کمتر شده و برطرف خواهد شد.

شایان ذکر است که بعد از اتمام اثرگذاری داروی بی حسی، بیماران سیگنال های احساس درد بیشتری را از سوی ناحیه دارای جراحت دریافت می کنند. اما نگران نباشید؛ دندانپزشک معالج با تجویز مسکن و آنتی بیوتیک ها، کمک بسزایی در راستای تجربه کردن کاهش درد تا زمان روند بهبودی بافت های آسیب دیده دندان به بیماران می کند.

علت اهمیت درمان ریشه چیست؟

اگر پالپ آلوده شود، عفونت ممکن است از طریق کانال ریشه دندان گسترش یابد. این عفونت ممکن است در نهایت به آبسه دندان منجر شود. آبسه ساختاری ملتهب است که در آن چرک جمع می شود و می تواند باعث تورم بافت های اطراف دندان شود. علائم آبسه می تواند از یک درد ملایم تا یک درد شدید و وحشتناک باشد. معمولا زمانی که چیزی را گاز می زنید، این درد شدیدتر هم خواهد شد. هرچه زودتر دندان عصب کشی نشود و یا عفونت با کمک درمان ریشه از بین نرود، دندان به کلی از بین می رود و باید آن را بکشید. گاهی اوقات قبل از ارتودنسی دندان نیز اگر دندان آسیب دیده باشد متخصص ارتودنسی شخص را برای انجام درمان ریشه یا روت کانال به یک متخصص دیگر ارجاع می دهد.

مراحل عصب کشی دندان چگونه است؟

هدف از درمان این است که تمام عفونت ها از ریشه دندان خارج شود. سپس محل ریشه تمیز و پر می شود تا از بروز هرگونه عفونت جدید و بیشتر جلوگیری شود. درمان روت کانال یک روش حرفه ای و وقت گیر است. معمولا این درمان می تواند طی یک جلسه انجام شود؛ اما اگر به دو یا چند جلسه دیگر هم نیاز بود نباید تعجب کنید.

در اولین جلسه ویزیت، بخشی از پالپ دندان که آلوده شده برداشته شده و هر گونه آبسه احتمالی هم خالی می شود. در مراحل بعدی تمام بخش های ریشه دندان تمیز شده و برای پر شدن آماده خواهد شد. به صورت موقت مواد پر کننده دندان را درون ریشه خالی شده قرار می دهند و فعلا آن را می بندند. بعد از اینکه علائم عفونت به طور کامل از بین رفت، طی جلسه آخر از مراحل عصب کشی دندان، دندان را به طور دائمی مهر و موم می کنند تا عفونت یا هیچ چیز دیگری وارد ریشه دندان نشود.

در ادامه قصد داریم مراحل درمان ریشه دندان را به طور مفصل بررسی کنیم:

1️⃣ تزریق داروی بی حسی موضعی

دندانپزشک انتخابی با تزریق دوز مشخصی از داروی بی حسی موضعی در نزدیک ترین ناحیه به بافت های متشکل لثه دندان دچار پوسیدگی شدید، جهت عدم تجربه کردن احساس درد و ناراحتی بیمار در حین اجرای عملیات و چندین ساعت تا پس از اتمام فرآیند، قدم اول درمان عصب کشی را برمیدارد. دندانپزشک معالج حداکثر 15 دقیقه به شما اجازه استراحت می دهد تا اثرگذاری داروی بی حسی به حداکثر اوج خود برسد. لازم است تا بدانید اگر دندانپزشک انتخابی، در جلسه اولیه ارزیابی وضعیت دندان دچار پوسیدگی عمیق، متوجه شدید بودن سطح عفونت و پیشروی باکتری های مضر دندانی شود، برای متقاضیان مربوطه جهت کاهش سطح عفونت شکل گرفته مصرف آنتی بیوتیک ها را به مدت نهایتا 15 روز قبل از اجرای درمان ریشه دندان تجویز می کند.

2️⃣ استخراج پالپ (مغز) دندان

دندانپزشک برای عصب کشی اعصاب آسیب دیده دندان هدف، نیازمند دسترسی کامل به ناحیه مغز واحد دندانی مذکور است. وی برای داشتن دسترسی به قسمت پالپ دندان، با استفاده از سوزن، سوراخی را بر روی ناحیه عاج دندان ایجاد می کند. بعد از ایجاد راهی برای دسترسی کامل با ناحیه پالپ دندان، دندانپزشک به استخراج مغز مرده دندان دچار پوسیدگی شدید می پردازد. در قدم بعدی ایشان با استفاده از تجهیزات خاص به خارج کردن اعصاب عفونی ناحیه دچار صدمه دیدگی می پردازد. نگران نباشید؛ هیچ دردی را در این مرحله تجربه نخواهید کرد.

3️⃣ ضدعفونی سازی بافت های دندان

در این مرحله دندانپزشک معالج با استفاده از خاصیت ضدعفونی کننده آنتی بیوتیک های موضعی، به اجرای عملیات ضدعفونی سازی کانال های باز شده دندان دچار پوسیدگی شدید جهت درمان ریشه می پردازد. با اجرای این مرحله، عفونت شکل گرفته در پالپ دندان را درمان می کند. همچنین لازم است که بدانید این آنتی بیوتیک های موضعی باعث پیشگیری از شکل گیری عفونت مجدد می شود.

4️⃣ قراردادن ابزار مخصوص در ناحیه مغز دندان

در این مرحله، دندانپزشک معالج به کمک تجهیزات مخصوصی دارای قابلیت انعطاف پذیر و تغییر حالت، ابزارهای مذکور را در داخل کانال های ضدعفونی شده دندان دچار پوسیدگی شدید قرار داده تا ساختار مد نظر جهت جای گذاری مواد پرکردنی دندان (کامپوزیت و آمالگام) به همراه سیلر، به بهترین فرم ممکن مشخص شود. دندانپزشک معالج در مرحله قراردادن ابزار مخصوص در ناحیه مغز دندان، آخرین پاکسازی و تخلیه عفونت دندانی را به طور کامل انجام می دهد.

5️⃣ قرار دادن مواد پرکردگی بر روی ناحیه آسیب دیده دندان

آخرین مراحل عصب کشی دندان در پر کردگی واحد دندانی دچار پوسیدگی عمیق با مواد کامپوزیت یا آمالگام است. دندانپزشک معالج به کمک خمیر سیلر و ماده لاستیک گوتاپرکا راه باز شده به کانال های دندان آسیب دیده جهت درمان ریشه را مسدود می کند. خمیر سیلر با خاصیت چسبندگی خود قادر به تثبیت موقعیت مکانی بین مواد پرکردنی است و نقش مانعی را برای شکل گیری مجدد عفونت دندان بازی می کند. باید بدانید که دندانپزشک معالج با استفاده از سیلانت، حفره یا شکاف ایجاد شده بر روی قسمت عاج دندان جهت ورود به ناحیه پالپ می بندد. در صورت باز بودن سوراخ ایجاد شده روی قسمت عاج در ابتدای درمان ریشه دندان، ترکیبات بزاق دهان قادر هستند به دندان آسیب دیده، آسیب های بیشتری را وارد کنند و با گذر زمان اختلالاتی را برای درمان انجام شده ریشه دندان به همراه آورند.

6️⃣ نصب باندینگ (روکش) دندان

بدون تردید با برداشتن پالپ دچار صدمه دیدگی، حساسیت و آسیب پذیری واحد دندانی عصب کشی شده افزایش می یابد. دندانپزشک معالج شما با نصب باندینگ یا روکش مناسب بر روی سطوح دندانی باعث افزایش مقاومت و استحکام آن خواهد شد. به یاد داشته باشید که تا زمان قرار گیری روکش بر روی دندان عصب کشی شده، نباید فرآیند جویدن مواد غذایی با دندان مذکور صورت گیرد.

آیا عصب کشی دندان عقل نیز انجام می شود؟

تمیز کردن دندان عقل به دلیل آناتومی پیچیده و محل قرارگیری در انتهای دهان، سخت تر بوده و در نتیجه بیشتر از سایر دندان ها در معرض پوسیدگی دندان قرار دارد. در صورت ایجاد پوسیدگی، اولین ترجیح دندانپزشک، کشیدن دندان عقل است. اما در شرایطی نیز می توان به جای کشیدن، درمان کانال ریشه دندان را برای دندان عقل پوسیده در نظر گرفت.

عصب کشی دندان چقدر طول میکشد؟

مدت زمان لازم برای اجرای عملیات درمان ریشه دندان نیازمند بررسی تعداد کانال های واحد دندانی مد نظر است. حداقل و حداکثر زمان لازم برای اجرای عملیات عصب کشی دندان به ترتیب 30 و 90 دقیقه است.

باید بدانید که دندان های قدامی (جلویی) یا نیش فکین فوقانی و تحتانی از 1 ریشه و 1 کانال برخوردار بوده و دارای کمترین مدت زمان لازم جهت انجام عملیات درمان ریشه دندان در مقایسه با سایر دندان ها هستند. هر چه تعداد کانال های دندان دچار پوسیدگی شدید کمتر باشد، درمان ریشه نیازمند مدت زمان کمتری خواهد بود.

از سوی دیگر باید بدانید که دندان های مجاور آخرین واحدهای دندانی نیش (دندان آسیاب کوچک) و 4 دندان آخری عقبی فکین (دندان آسیاب بزرگ)، دارای حداقل 2 و حداکثر 3 ریشه و کانال هستند. هر چه تعداد کانال و ریشه های دندان دچار پوسیدگی عمیق بیشتر باشد، درمان ریشه نیازمند مدت زمان بیشتری خواهد بود.

شایان ذکر است که افزایش تعداد ریشه و کانال های دندان دچار پوسیدگی عمیق، نیازمند پرداخت هزینه بیشتری برای درمان ریشه دندان است.

هزینه عصب کشی دندان چقدر است؟

عصب کشی دندان چقدر هزینه دارد؟ باید بدانید که عوامل متعددی نظیر نوع درمان، تخصص و تجربه دندانپزشک انتخابی، موقعیت مکانی کلینیک، دولتی یا خصوصی بودن مرکز درمانی، تعداد کانال و ریشه های دندان دچار پوسیدگی شدید و … در تعیین هزینه پرداختی نهایی عصب کشی تاثیرگذار هستند. در جدول زیر می توانید قیمت و هزینه عصب کشی دندان را برای دندان های مختلف با تعداد کانال متفاوت را مشاهده کنید.

نوع درمان روت کانال	قیمت تقریبی
قیمت عصب کشی یک کاناله	از 3 میلیون تومان
هزینه درمان کانال ریشه دو کاناله	از 3 میلیون تومان
قیمت عصب کشی سه کاناله	از 3 میلیون تومان
هزینه عصب کشی چهار کاناله	از 4 میلیون و 200 هزار تومان
قیمت عصب کشی مجدد یک کاناله	از 3 میلیون و 600 هزار تومان
هزینه عصب کشی مجدد دو کاناله	از 3 میلیون و 600 هزار تومان
قیمت عصب کشی مجدد سه کاناله	از 4 میلیون و 800 هزار تومان
هزینه عصب کشی دندان جلو (قدامی)	از 3 میلیون تومان
قیمت عصب کشی دندان نیش بالا	از 3 میلیون تومان
قیمت عصب کشی دندان 6	از 3 میلیون و 600 هزار تومان
هزینه عصب کشی دندان 6 فک پایین	از 3 میلیون و 600 هزار تومان
قیمت عصب کشی دندان 7	از 4 میلیون و 200 هزار تومان
هزینه عصب کشی دندان عقل	از 4 میلیون و 200 هزار تومان
قیمت عصب کشی دندان آسیاب کوچک و بزرگ	از 3 میلیون و 600 هزار تومان
هزینه ترمیم واحد دندانی عصب کشی شده با کامپوزیت	از 3 میلیون تومان
قیمت ترمیم واحد دندانی عصب کشی شده با آمالگام	از 3 میلیون تومان
هزینه نصب پین	600 هزار تومان
قیمت نصب روکش دندان	از 5 میلیون و 400 هزار تومان

مراقبت های بعد از عصب کشی دندان چیست؟

دندان عصب کشی شده ای که به تازگی تحت درمان ریشه بوده باید دقیقا و مانند دندان های دیگر تحت مراقبت قرار بگیرد. از مهم ترین مراقبت های بعد از عصب کشی دندان می توان به موارد بخش ذیل اشاره نمود:

• بسیار مهم است که هر روز دوبار مسواک بزنید و حتما قبل از خوابیدن علاوه بر مسواک زدن، نخ دندان هم استفاده کنید.
• اگر به خمیر دندان حاوی فلوراید دسترسی دارید، دندان عصب کشی شده را حتما با چنین خمیر دندانی مسواک بزنید. اگر هم نداشتید می توانید با کمک دهانشویه های حاوی فلوراید و اگر آن هم نبود به خمیر دندان معمولی بسنده کنید.
• نسبت به قبل، نباید خیلی غذاهای شیرینی و تنقلات یا نوشیدنی ها گازدار بخوردید.
• به خاطر درمان ریشه دندان هم که شده سعی کنید هر چند وقت یکبار مثلا هر 3 تا 6 ماه یکبار حتما به دندانپزشک عمومی و یا متخصصین دندانپزشکی مراجعه کنید.

بعد از درمان ریشه دندان چه بلایی سر دندان عصب کشی شده می آید؟

از آنجایی که دندان دیگر زنده نیست و بافت های زنده دندان از بین رفته اند، دندان تغییر رنگ می دهد. در گذشته کاری به دندان نداشتند و همینطور آن را به حال خود رها می کردند. اما خوشبختانه امروزه روش های زیادی برای ترمیم این دندان وجود دارد. برای مثال گذاشتن روکش دندان می تواند یکی از بهترین روش ها برای ترمیم دندان عصب کشی شده باشد که توسط متخصص دندانپرشکی ترمیمی انجام داده می شود. از طرفی اگر خواستید دندان را بکشید، می توانید از جایگزین های دندانی مثل ایمپلنت دندان، پل دندانی و پروتز هم استفاده کنید.

علت شکستن دندان عصب کشی شده چیست؟

شکستن دندان عصب کشی شده هنگام جویدن مواد غذایی یا گاز زدن خوراکی هایی با بافت نسبتا سفت و چسبناک، با تجربه کردن احساس درد و ناراحتی همراه است. شایان ذکر است که عدم توجه لازم به درمان شکستگی واحد دندانی عصب کشی شده با لق شدن دندان مذکور همراه خواهد بود. استخراج مغز دندان به عنوان علت اصلی شکننده شدن لایه های سطوح متشکل دندان شناخته می شود. دندانپزشک سعی می کند با ترمیم مجدد باندینگ نصبی بر روی واحد دندانی دچار پوسیدگی شدید به درمان شکستن دندان عصب کشی شده بپردازد.

چه زمانی نیازمند درمان مجدد دندان عصب کشی دندان هستید؟

اگر فرآیند عصب کشی اولیه دندان به طور صحیح و اصولی انجام نشود، احتمال انجام دادن مجدد درمان ریشه دندان با گذر زمان افزایش می یابد. به طول کلی، 3 دلیل نقش موانعی رو برای دستیابی به نتایج موفقیت آمیز درمان ریشه دندان ایفا می کنند:

• مخفی بودن کانال چهارم دندان دچار پوسیدگی شدید
• عدم درمان کانال چهارم دندان
• عدم داشتن دسترسی مناسب دندانپزشک معالج به کانال های دندانی
• مشاهده ترک خوردگی ریشه دندان در لایه های انتهایی لثه
• وجود شکاف ریشه دندان در لایه های انتهایی لثه

پاسخ به سوالات پرتکرار