حساسیت دندان پرشده: همه چیز درباره علت، پیشگیری و درمان سریع

حساسیت دندان پر شده یکی از شکایات رایج بیماران پس از درمان پوسیدگی دندان است. این مشکل معمولا در برابر سرما، گرما یا فشار هنگام جویدن بروز می کند و می تواند طبیعی یا نشانه ای از اختلال در پرکردگی باشد. شناخت علت و راهکارهای مدیریت این حساسیت، برای حفظ سلامت و آرامش بیمار اهمیت زیادی دارد.

فرآیند پر کردن دندان

دندانپزشکان اغلب قبل از پر کردن دندان، اطراف دندان آسیب دیده را بی حس می کنند. در نتیجه، احتمالا در طی یکی دو ساعت بعد از فرآیند چیزی احساس نخواهید کرد. بعد از آن، بخش آسیب دیده یا دچار پوسیدگی دندان تراشیده می شود و سپس با مواد پر کننده مانند کامپوزیت دندان یا آمالگام، ترمیم می شود. به محض از بین رفتن اثر بی حسی، ممکن است احساسات غیرمعمولی در ناحیه دهان تجربه کنید.

انواع مواد پرکننده دندان و تاثیر آنها بر حساسیت

انتخاب صحیح ماده پر کننده با نظر دندانپزشک نقش مهمی در کاهش درد دارد.

پر کردن دندان با مواد مختلفی انجام می شود که هرکدام می توانند میزان حساسیت متفاوتی ایجاد کنند. کامپوزیت (مواد همرنگ دندان) بیشتر به تغییر دما (سرما و گرما) حساس است، به خصوص در روزهای اول بعد از ترمیم. آمالگام (مواد نقره ای رنگ) معمولا مقاومت بالاتری دارد اما ممکن است در برخی افراد به دلیل رسانایی فلزی باعث تحریک عصب و حساسیت شود. در مواردی هم پرکردگی های موقت یا مواد جدیدتر مانند سرامیک و گلاس آینومر بسته به شرایط دندان می توانند واکنش های متفاوتی ایجاد کنند. انتخاب صحیح ماده پرکننده با نظر دندانپزشک، نقش مهمی در کاهش درد و حساسیت بعد از پرکردن دندان دارد.

علائم حساسیت بعد از پر کردن

دردی که پس از پر شدن دندان تجربه می شود تا حد زیادی طبیعی و زودگذر است. افراد ممکن است آن را به صورت یکی از موارد زیر احساس کنند:

• درد و حساسیت در دندان پر شده؛ به ویژه هنگام تنفس در هوای سرد، نوشیدن مایعات سرد یا گرم و خوردن غذاهای گرم و سرد شروع می شود
• حساسیت در اطراف لثه
• درد دندان های اطراف دندان پر شده
• درد حین دندان قروچه تشدید می شود
• دندان درد هنگام غذا خوردن، مسواک زدن، یا کشیدن نخ دندان حس می شود

چه عواملی باعث حساسیت دندان بعد از پر شدن می شود؟

عامل	توضیحات
پالپیت یا التهاب پالپ	التهاب عصب دندان، ممکن است خفیف یا نیازمند درمان ریشه باشد.
تغییر موقعیت دندان و بایت	پرکردگی بلند یا نامتوازن باعث درد هنگام جویدن می شود.
برخورد پرکردگی های ناهمجنس	دندان های مجاور با مواد متفاوت حس ناخوشایند ایجاد می کنند.
درد ارجاعی	درد از دندان های دیگر در دندان پر شده احساس می شود.
واکنش آلرژیک	حساسیت یا خارش به مواد پرکننده، نیاز به تعویض ماده پرکننده.

چندین مورد می تواند باعث درد و حساسیت دندان بعد از پر شدن شود. این عوامل به صورت خلاصه در ادامه توضیح داده شده اند.

پالپیت یا التهاب پالپ دندان (مغز دندان)

تغییر در موقعیت دندان ها و بایت دهان

بعضی اوقات پر کردن دندان باعث می شود که دندان آسیب دیده بلندتر از دندانهای دیگر باشد. این موضوع باعث می شود که بسته شدن دهان به دلیل فشار بیشتر بر روی دندان آسیب دیده، دردناک باشد. در برخی موارد، گاز گرفتن و جویدن غذا می تواند حتی باعث کنده شدن پرکردگی دندان شود. بنابراین کنده شدن پر کردگی و تغییر موقعیت بایت، می تواند علت درد دندان پر شده باشد. در بیشتر موارد، علت درد دندان پر شده همین بیش از حد و نامتوازن بودن پر کردگی دندان است.

برخورد پرکردگی های ناهمجنس

ممکن است دو دندان پر شده در مجاورت هم یا روبروی هم (یکی در فک بالا و یکی در فک پایین) قرار گرفته باشند. اگر این دو دندان از مواد مختلف و ناهم جنسی باشند، با برخورد آن ها با هم حس ناخوشایندی مانند حساسیت و درد تجربه خواهید کرد. همچنین اگر روکش دندان های مجاور یا بالا و پایین هم یکسان نباشد، با همین مشکل مواجه خواهید شد.

درد در بخش های دیگر دهان و دندان

همچنین احساس درد دندان پر شده بعد از ترمیم ممکن است از سایر بخش های دهان یا از دندان های دیگر باشد. به این دردها دردهای ارجاعی گفته می شود. یعنی منبع آن ها جای دیگری است اما در دندان پر شده حس می شوند.

واکنش آلرژیک

حساسیت بعد از پر کردن دندان می تواند یک واکنش آلرژیک به مواد استفاده شده در پر کردن باشد. همچنین ممکن است در همان حوالی متوجه بثورات یا خارش شوید. اگر فکر می کنید ممکن است واکنش آلرژیک داشته باشید با دندانپزشک خود تماس بگیرید. او می تواند پر کردگی را با مواد دیگری جایگزین کند.

تفاوت حساسیت طبیعی با نشانه های مشکل جدی

حساسیت طبیعی:

• ممکن است هنگام خوردن یا نوشیدن چیزی سرد یا گرم کمی درد یا ناراحتی احساس کنید.
• معمولا خفیف است و طی چند روز تا چند هفته خودبه خود کاهش می یابد.

نشانه های مشکل جدی:

• درد شدید یا مداوم که بعد از چند هفته همچنان باقی بماند.
• تورم یا قرمزی لثه، یا ایجاد آبسه در نزدیکی دندان پر شده.
• درد هنگام جویدن یا گاز زدن که بهتر نمی شود.
• حس درد یا حساسیت ناشی از عفونت یا آسیب به عصب دندان.

علت درد دندان پر شده بعد از چند سال چیست؟

درد دندان پر شده بعد از چند سال نادر است و در افرادی کمی رخ می دهد. بیشتر احتمال دارد که پر کردگی دچار استهلاک و آسیب شده باشد. در چنین مواقعی ممکن است حین جویدن دردی تجربه شود. همچنین ایجاد پوسیدگی در اطراف پر کردگی دلیل دیگری برای احساس درد و حساسیت است. در موارد دیگر ممکن است ریشه دندان دچار عفونت شده باشد که باید پر کردگی برداشته شده و درمان ریشه صورت بگیرد.

کنترل و کاهش حساسیت در خانه

با کنترل موارد زیر می توانید به کاهش حساسیت کمک کنید:

• داروی ضد التهابی غیر استروئیدی  مانند ایبوپروفن (Advil ، Motrin) مصرف کنید.
• به طور موقت از غذاها و نوشیدنی های گرم یا سرد خودداری کنید.
• به طور موقت از خوردن غذاها و نوشیدنی های اسیدی مانند آب مرکبات، شراب و ماست خودداری کنید.
• به آرامی مسواک بزنید و نخ دندان بکشید.
• با استفاده از خمیر دندان ضد حساسیت، مسواک بزنید.
• با طرفی که دندان پر شده در آن قرار دارد غذا نجوید.

مشكل بایت و جویدن، شايع ترين علت حساسيت دندان بعد از پر کردن است. اگر فکر می کنید مشکلی در جویدن شما وجود دارد که ممکن است تا قبل از از بین رفتن بی حسی متوجه آن نشوید، در اسرع وقت با دندانپزشک خود تماس بگیرید. دندانپزشک می تواند پر کردگی را طوری تنظیم کند که با دندان های دیگر شما مطابقت بیشتری داشته باشد. اگر مبتلا به پالپیت هستید که پس از چند هفته به خودی خود برطرف نمی شود، ممکن است به درمان ریشه دندان نیاز داشته باشید.

درمان های حرفه ای برای رفع حساسیت دندان پر شده

حساسیت دندان پس از ترمیم یا پر کردن معمولا طبیعی است، اما شدت و مدت زمان آن می تواند متفاوت باشد و بر اساس علت، روش درمان متفاوت است.

اصلاح پرکردگی: گاهی پرکردگی بلند یا نامتوازن باعث فشار و درد می شود. دندانپزشک پرکردگی را تراشیده و تنظیم می کند تا با بایت مطابقت پیدا کند. این کار معمولا کافی است تا حساسیت کاهش یابد، زیرا فشار بیش از حد بر دندان برطرف می شود.

تعویض ماده پرکننده: اگر پرکردگی باعث حساسیت یا واکنش به مواد شود، می توان آن را با ماده ای دیگر جایگزین کرد. انتخاب ماده مناسب نقش مهمی در کاهش حساسیت دارد و می تواند از بروز درد یا واکنش های آلرژیک جلوگیری کند.

درمان ریشه (روت کانال تراپی): در صورتی که حساسیت ناشی از التهاب یا آسیب عصبی (پالپیت غیرقابل برگشت) باشد، درمان ریشه لازم است تا دندان آسیب دیده نجات پیدا کند و از عفونت یا آسیب بیشتر جلوگیری شود.

چگونه می توان از بروز حساسیت بعد از پر کردن دندان پیشگیری کرد؟

برای کاهش احتمال حساسیت بعد از پر کردن دندان، می توانید نکات زیر را رعایت کنید:

• انتخاب ماده پرکننده مناسب: با مشورت دندانپزشک، ماده ای را انتخاب کنید که با دندان شما سازگار باشد و احتمال حساسیت کمتری ایجاد کند.
• مهارت و دقت دندانپزشک: تراش و پر کردن دقیق و صحیح دندان، تنظیم درست ارتفاع پرکردگی و رعایت اصول بهداشت حین درمان بسیار مهم است.
• رعایت بهداشت دهان و دندان: مسواک زدن منظم، استفاده از نخ دندان و شستشوی دهان به کاهش التهاب و حساسیت کمک می کند.
• مراقبت از دندان های ترمیم شده در روزهای اول: از مصرف زیاد غذاهای خیلی سرد، گرم یا اسیدی خودداری کنید و فشار زیاد هنگام جویدن وارد نکنید.
• پیگیری دوره ای: مراجعات منظم به دندانپزشک باعث می شود مشکلات زودتر شناسایی و رفع شوند و حساسیت طولانی ایجاد نشود.

چه زمانی باید به دندانپزشک مراجعه کرد؟

بعد از پر کردن دندان، کمی حساسیت یا درد طبیعی است، اما در موارد زیر باید سریعا به دندانپزشک مراجعه کنید:

• درد شدید یا مداوم که بیش از ۲–۴ هفته طول بکشد
• تورم، قرمزی یا آبسه در اطراف دندان پر شده
• درد هنگام جویدن یا گاز زدن که بهتر نمی شود
• حساسیت یا درد ناشی از عفونت یا آسیب به عصب دندان
• احساس مشکل در بایت یا بلند بودن پرکردگی که باعث ناراحتی می شود

در این شرایط، دندانپزشک می تواند پرکردگی را اصلاح کند یا در صورت نیاز درمان ریشه را انجام دهد تا از آسیب بیشتر جلوگیری شود.

جمع بندی

حساسیت خفیف دندان بعد از پر کردن معمولا طبیعی است و طی چند روز تا چند هفته کاهش می یابد. اما اگر درد شدید باشد، بیش از چهار هفته طول بکشد یا با تورم و درد هنگام جویدن همراه باشد، باید سریعا به دندانپزشک مراجعه کنید.