جرمگیری دندان چیست و چه مزایایی دارد؟

جرمگیری دندان یکی از اقدامات کلینیکی ضروری برای حفظ سلامت لثه و پیشگیری از بیماری های دهان و دندان است. با گذشت زمان، لایه هایی از پلاک و جرم بر سطح دندان ها شکل می گیرند که تنها از طریق جرمگیری تخصصی قابل حذف هستند. عدم رسیدگی به این مسئله می تواند منجر به التهاب لثه، بوی بد دهان و حتی از دست رفتن دندان شود. در این مقاله، به بررسی اهمیت، روش ها و نکات کلیدی مرتبط با جرمگیری دندان می پردازیم.

پلاک دندان چیست؟

تقریبا همه پلاک دندان را می شناسند. این پلاک یک لایه نازک چسبنده است که بعد از مصرف مواد غذایی و نوشیدنی ها بر روی سطح دندانها تشکیل می شود. پلاک حاوی بزاق دهان، باکتری های خوب و بد، ذرات ریز مواد غذایی و یک سری مواد معدنی است.

این پلاک در حالت عادی همیشه تشکیل می شود و هست. ما هر بار که مسواک می زنیم، نخ دندان می کشیم و یا دهانشویه استفاده می کنیم، این پلاک از بین می رود. اما اگر بهداشت دهان و دندان رعایت نشود این پلاک به مرور زمان سفت و سخت می شود و دیگر با مسواک زدن نمی توان آن را از بین برد. اینجاست که نیاز به جرمگیری دندان احساس می شود.

جرمگیری دندان چیست؟

جرم گیری دندان تنها روش برای از بین بردن پلاک سفت و سخت دندان است که به آن تارتار نیز می گویند. این تارتار تنها توسط دندانپزشک برداشته می شود و هرچه دیرتر به آن رسیدگی شود، سخت تر می شود. عدم برداشتن جرم دندان باعث الهتاب و ورم لثه شده و بعد از آن باعث تحلیل لثه و عفونت لثه می شود.

جرمگیری چگونه انجام می شود؟

🔹روش جرم گیری	🛠️ابزار مورد استفاده	⚙️نحوه عملکرد
✋روش دستی (Manual Scaling)	🔧کورت و اسکیلر دستی	🦷دندانپزشک با ابزار دستی، جرم های چسبیده به سطح دندان و زیر لثه را به دقت خارج می کند.
⚡روش اولتراسونیک (Ultrasonic Scaling)	🌀دستگاه جرمگیری اولتراسونیک با نوک فلزی	💦نوک دستگاه با ایجاد ارتعاشات ریز و پاشش آب سرد، جرم های سخت دندانی را به صورت موثر جدا می کند.
🔥 جرمگیری با لیزر (Laser Scaling)	💡 دستگاه لیزر تخصصی	✨ پرتو لیزر جرم ها و باکتری ها را بدون درد و آسیب به بافت های اطراف حذف می کند و التهاب لثه را کاهش می دهد.

همانطور که گفتیم، هدف اصلی اسکیلینگ دندان از بین بردن جرم های سفت و سخت دندانی در زیر خط لثه است. برای این کار از دو روش مختلف استفاده می شود. در روش اول، دندانپزشک ها از ابزارهای دستی مثل کورت و اسکیلر برای بیرون کشیدن جرم ها از زیر خط لثه و روی سطح دندان ها استفاده می کنند.

در روش دوم هم به جای ابزار دستی از ابزارهای اولتراسونیک استفاده می شود. این ابزارها یک نوک فلزی باریک و کوچکی دارند که مثل ویبراتور ارتعاشات ریزی ایجاد می کنند. همزمان با این ارتعاشات هم آب سرد از دستگاه خارج می شود که به از بین رفتن موثر جرم های دندانی کمک می کند.

در روش سوم که جدیدتر و پیشرفته تر است، از لیزر برای جرم گیری استفاده می شود. در این روش با تابش پرتو لیزر، جرم ها و باکتری های زیر خط لثه بدون درد و آسیب به بافت های اطراف حذف می شوند. جرمگیری با لیزر دقت بالاتری دارد و باعث کاهش التهاب و خونریزی لثه می شود، همچنین فرایند درمان سریع تر و راحت تر برای بیمار انجام می گیرد.

آیا جرم گیری دندان در خانه واقعا ممکن است؟

انجام جرمگیری کامل و اصولی در خانه معمولا امکان پذیر نیست، زیرا نیاز به تجهیزات تخصصی و مهارت حرفه ای دارد. با این حال، مراقبت های روزمره مثل مسواک زدن منظم، استفاده از نخ دندان و دهانشویه می تواند به کاهش تجمع جرم کمک کند. برای جرم گیری عمیق و ایمن، بهترین گزینه مراجعه به دندانپزشک است.

این مقاله هم به درد شما می خورد: هزینه جرمگیری دندان

بعد از جرمیگری چه اتفاقی می افتد؟

بعد از اینکه جرم گیری دندان تموم شد ممکن است دندانپزشک با کمک ابزارهای مختلفی سطح دندان را پولیش کند و صیقل دهد (بروساژ) تا احتمال تشکیل جرم کمتر شود. به جز این ممکن است برای بعضی از افراد پروسه فلوراید تراپی هم انجام شود؛ به این صورت که فلوارید را به صورت موضعی روی سطح دندان ها اعمال می کنند تا به تقویت مینای دندان پس از اسکیلینگ دندان کمک شود.

آیا جرمگیری درد دارد؟

نمیشه به آن درد گفت؛ اما می تواند یک تجربه نسبتا ناخوشایند باشد که البته اگر میزان جرم روی دندان هایتان کم باشد، شما احساس بدی نخواهید داشت. تجربه یک مقدار درد و مقداری خونریزی از لثه حین جرم گیری دندان طبیعی است و موردی ندارد.

بیشتر بخوانید :

• برای غلبه بر فوبیای دندانپزشکی چه باید کرد ؟

آیا جرمگیری باعث سفید شدن دندان ها می شود؟

اینکه بگوییم جرمگیری مستقیم می تواند باعث سفید شدن دندانها شود، درست نیست. زیرا هدف از جرم گیری دندان در اصل از بین بردن جرم های روی دندان ها و زیر خط لثه است و به جز این کارایی دیگری ندارد. پروسه ای که باعث سفید شدن دندان ها می شود بلیچینگ دندان نام دارد که آن هم کاملا با اسکیلینگ فرق دارد. در بلیچینگ دندان ما تنها تغییر رنگ دندان ها را برطرف می کنیم و کاری به جرم نداریم.

این مقاله هم به درد شما می خورد: هزینه بلیچینگ دندان

فواید جرمگیری دندان و تمیز کردن دندان ها توسط دندانپزشک

✅ فایده	🦷 کاربرد	📌 توضیحات
پیشگیری از بیماری لثه	جلوگیری از التهاب و خونریزی	• حذف پلاک و جرم زیر لثه • جلوگیری از بیماری های لثه
پیشگیری از پوسیدگی دندان	کاهش خطر حفره و تخریب دندان	• شناسایی زودرس پوسیدگی • درمان با فلوراید یا پرکردن
سفید کردن دندان ها	زیبایی لبخند	• از بین بردن لکه ها • کاهش چسبندگی پلاک جدید
تشخیص سرطان دهان	غربالگری بیماری های جدی	• معاینه دقیق دهان • شناسایی زودهنگام علائم خطر
افزایش آگاهی بهداشت دهان	آموزش مراقبت های خانگی	• مشاوره با دندانپزشک • معرفی محصولات مفید

زدودن جرم های دندانی فواید زیادی در بر دارد. در ادامه به بررسی تعدادی از فواید جرم گیری دندان، تمیز کردن دندان ها و حتی سفید کردن آن ها خواهیم پرداخت. اگر تاکنون با روش های تمیز کردن دندان مثل بلیچینگ دندان اقدام به برق انداختن دندان های خود نکردید، با خواندن این مقاله احتمالا ترغیب خواهید شد که اینکار را انجام دهید.

1. پیشگیری از بیماری لثه

طبق مطالعات مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های آمریکا، تقریباً نیمی از آمریکایی ها دارای بیماری پریودنتال هستند که به بیماری های لثه نیز معروف است. این یک بیماری مشخص نیست، بلکه مجموعه ای از مشکلات مربوط به بافت لثه بوده که قابل پیشگیری و قابل درمان است. این بیماری به دلیل عدم رعایت بهداشت دهان و دندان ایجاد می شود. اگر برای جرمگیری به دندانپزشک مراجعه کنید می توانید از بروز بیماری لثه به راحتی پیشگیری کنید.

به طور معمول هنگامی که بیماران برای انجام روش های تمیز کردن دندان ها وقت ویزیت می گیرند، دندانپزشکان در کنار جرم گیری دندان به دنبال علائم بیماری لثه یا سایر علائم مرتبط با لثه می گردند. دندانپزشکان از یک خط کش پریودنتال برای اندازه گیری لثه و از یک پروب برای یافتن علائم بیماری لثه استفاده می کنند. در صورت مشاهده هرگونه نشانه ای از بیماری لثه، دندانپزشک فوراً اقدام به درمان آن می کند.

علاوه بر این یکی از شایع ترین دلایل بیماری لثه، تشکیل پلاک است. جرمگیری و تمیز کردن منظم دندان باعث جلوگیری از ایجاد پلاک و تارتار در لثه می شود؛ بنابراین اینکار از بیماری لثه جلوگیری می کند. همچنین یکی از فواید جرمگیری دندان پاکسازی عمیق دندان ها و کیسه پریودنتال (فضای بین دندان و لثه) است که می تواند مراحل اولیه بیماری لثه را نشان دهد. برای از بین بردن رسوبات سخت پلاک روی دندانها، دندانپزشکان به طور معمول از یک دستگاه سنجش گر اولتراسونیک و سایر تجهیزات بی خطر دیگر استفاده می کنند.

2. پیشگیری از ایجاد پوسیدگی دندان و حفره در آن

معاینات انجام شده در طی مراحل تمیز کردن دندان می تواند به دندانپزشکان کمک کند تا مناطقی که ممکن است نیاز به درمان پوسیدگی دندان داشته باشند را پیدا کنند. دندانپزشکان می توانند با استفاده از اشعه ایکس صدمات، ترک ها یا ریزش دندان را به راحتی بررسی کنند. آنها حتی ممکن است با دقت دندان را با کمک دستگاه های نوری دندانپزشکی بررسی کنند تا مطمئن شوند تمام دندان را بررسی کرده اند و هرگونه اختلال احتمالی را نیز سریعا تشخیص می دهند.

اگر دندان بیمار ترک خورده یا سوراخی داخل دندان داشته باشد، دندانپزشک ممکن است برای تمیز کردن یا ضد عفونی کردن ناحیه، به بیمار فلوراید بدهد. در صورتی که حفره شدید و عمیق باشد دندانپزشکان برای ترمیم آن از مواد پر کننده یا حتی روکش دندان استفاه می کنند.

اگر آسیب وارده به دندان خیلی شدیدتر باشد، ممکن است دندانپزشک مجبور به انجام درمان ریشه شود. این روش ها برای جلوگیری از از بین رفتن هر یک از دندان ها لازم هستند. بنابراین متوجه میشویم که فواید جرمگیری دندان بسیار بیشتر از سفید شدن دندان است که در کنار آن به مسائل درمانی و دندانپزشکی پیشگیری رسیدگی می شود.

3. سفید کردن دندان ها و از بین بردن لکه های مزاحم و بدریخت

به عنوان بخشی از جرم گیری و تمیز کردن دندان ها، دندانپزشکان معمولاً از یک ابزار صیقل دهنده استفاده می کنند تا لکه های مزاحم و بدرنگ روی دندان را از بین ببرند و آن ها را سفید تر کنند. این روش نه تنها باعث می شود که از شر این لکه های قهوه ای مزاحم خلاص  شوید، بلکه موجب می شود پلاک و تارتار روی سطح دندانهای بیمار سخت تر نشود. این بدان معنی است که دندانهای بیمار کمتر مستعد لکه دار شدن هستند. یعنی یکی از فواید جرمگیری دندان جلوگیری از تشکیل لکه، پلاک و تارتار روی دندان است.

4. تشخیص زودهنگام مشکلات دهان مانند سرطان دهان

یکی دیگر از فواید جرم گیری دندان کمک به تشخیص زودهنگام برخی مشکلات و بیماری های خاص است. در طی مراحل تمیز کردن دندان، دندانپزشک معمولاً علائم سرطان دهان را بررسی می کند. هر ساله بیش از 40،000 مورد جدید سرطان دهان وجود دارد. در مطب دندانپزشکی، علاوه بر جرم گیری دندان، بیمار، به طور دقیق تحت غربالگری سرطان دهان نیز قرار خواهید گرفت تا هر مورد مشکوکی که ممکن است در دهان شما باشد، سریعا تشخیص و درمان شود.

بررسی دقیق دهان و دندان حین جرم گیری دندان می تواند به شناسایی علائم سرطان دهان کمک کند. نکته مهم در درمان سرطان دهان نیز تشخیص زودرس است که احتمال درمان موفقیت آمیز این بیماری را افزایش می دهد. مراجعه به دندانپزشک به طور مکرر برای روشهای تمیز کردن دندان بهترین روش برای افزایش چشمگیر احتمال تشخیص زودرس است.

این مقاله هم به درد شما می خورد: هزینه ارتودنسی دندان

5. افزایش اطلاعات دندانپزشکی (از مهمترین فواید جرم گیری دندان ها)

یکی از مهمترین جنبه های روش های تمیز کردن دندان، صحبت با دندانپزشک است. متخصص بهداشت دهان و دندان، دندانپزشک و حتی کادر داخل مطب می توانند اطلاعات ارزشمندی درباره سلامتی دهان و دندان در اختیار مراجعان قرار دهند.

کادر دندانپزشکی معمولا حین جرمگیری دندان به نواحی مشکل دار داخل دهان مراجع اشاره کنند که بیش از حد معمول به توجه او نیاز دارند. آن ها همچنین روش های صحیح مراقبت از دهان و دندان شامل مسواک زدن با یک خمیر دندان خوب، نخ دندان کشیدن، استفاده از دهانشویه ها و … را نیز آموزش می دهند تا اینگونه به بروز مشکلات احتمالی آینده پیشگیری کنند.

و در آخر اینکه آنها می توانند محصولات موثری جهت پیشگیری از مشکلات دندان در اختیار بیمار قرار داده و یا برندهای قابل اطمینان را به آن ها معرفی کنند. علاوه بر این شما میتوانید هر آنچه در ذهنتان درباره دندان به صورت سوالی بی جواب مانده است را بپرسید تا پاسخ آن را دریافت کنید.

عوارض احتمالی جرمگیری دندان

گرچه جرمگیری دندان فواید فراوانی دارد، گاهی ممکن است عوارض جانبی زیر را به همراه داشته باشد:

• در افراد با سیستم ایمنی ضعیف، احتمال بروز عفونت پس از جرمگیری وجود دارد.
• التهاب و حساسیت موقت لثه ها پس از بروساژ ممکن است رخ دهد.
• اگر بروساژ به درستی انجام نشود، عقب نشینی لثه و نمایان شدن ریشه دندان ممکن است باعث خونریزی لثه شود.
• درد خفیف، ضربان دار و حساسیت به غذاها و نوشیدنی های گرم، سرد یا شیرین از عوارض شایع پس از جرمگیری است.
• احتمال بروز واکنش های آلرژیک به مواد مصرفی در برخی افراد وجود دارد.

این عوارض معمولاً موقتی هستند، اما در صورت تشدید یا طولانی شدن بهتر است با دندانپزشک مشورت کنید.

باورهای اشتباهی که درباره جرمگیری دندان وجود دارد

🟦 عنوان	❌ باور اشتباه	✅ واقعیت علمی
لق شدن دندان	باعث لق شدن دندان است.	• جرم باقی مانده زیر لثه باعث لق شدن می شود، نه جرمگیری. • جرمگیری از دندان محافظت می کند.
آسیب به مینای دندان	مینای دندان را خراب می‌کند.	• ابزار فقط جرم را برمی دارد. • مینا دست نخورده باقی می ماند. • حساسیت موقتی و بی خطر است.
حساسیت دندان	حساسیت بعد از جرمگیری یعنی آسیب.	• حساسیت به دلیل حذف جرم است. • در 24 تا 48 ساعت از بین می رود.
نازک شدن دندان	دندان ها نازک یا فاصله دار می شوند.	• جرم بین دندان ها برداشته شده. • ظاهر واقعی دندان‌ها نمایان شده است.

بعضی از افراد، هراس و ترس عجیبی از جرمگیری دندان دارند و تصور دارند که جرمگیری می تواند باعث آسیب رسیدن به دندان ها و لثه ها شود. البته این ها فقط تعدادی باور اشتباه است و صحت ندارد. در اینجا فقط به تعدادی از رایج ترین باورهای اشتباهی که درباره اسکیلینگ دندان وجود دارد اشاره می کنیم.

1. گفته می شود که با جرمگیری، دندان لق و شل می شود

هیچ سند و مدرکی وجود ندارد که نشان بدهد اسکیلینگ دندان باعث شل شدن دندان ها، جابجایی یا لق شدنشان می شود. برعکس اگر جرم و تارتار تشکیل شده در زیر خط لثه برداشته نشود، می تواند باعث بیماری پریودنتیت (عفونت لثه) شود که در صورت عدم درمان می تواند به استخوان سرایت کند و باعث شل شدن دندان شود.

بنابراین اگر شما جرمگیری نکنید و جرم زیادی روی دندان ها و زیر خط لثه شما باشد، امکان شل شدن دندان وجود دارد. این یعنی اسکیلینگ دندان نه تنها دندان شما را شل نمی کند، بلکه حتی نجاتش هم می دهد.

2. جرمگیری باعث تحلیل مینای دندان می شود

این باور اشتباه را اغلب مردم دارند و حتی آن را یکی از عوارض جرمگیری دندان معرفی میکنند. ولی اسکیلینگ دندان شما چه با کمک ابزار دستی باشد و چه با ابزار اولتراسونیک، حتی یک خش هم روی مینای دندان نمی گذارد. این ابزار فقط جرم را برمی دارند و هیچ کار دیگه ای انجام نمی دهند. حساسیت موقت دندان بعد از جرمگیری هم هیچ ارتباطی به تحلیل مینای دندان ندارد و طبیعی و زودگذر است.

3. حساسیت دندان نتیجه جرمگیری دندان است

همانطور که گفتیم، حساس شدن دندان و لثه بعد از جرمگیری طبیعی است. چون تا قبل از این، بر روی دندانها، روی لثه و زیر خطر لثه مقدار زیادی جرم وجود داشت ولی الان آن جرم وجود ندارد . حین برداشتن ممکن است کمی خونریزی و حساس شدن لثه را تجربه کنیم. این اتفاق در اصل به خاطر جرم هاست نه خود پروسه جرمگیری و نمی تئان آن را از عوارض جرمگیری دندان به شمار آورد.

میزان حساسیت دندان و لثه بعد از اسکیلینگ هم ارتباط مستقیمی با میزان جرم های دندان دارد. اگه جرم ها کم باشد، حساسیت خیلی جزئی و اگر زیاد باشد، حساسیت یکم بیشتر می شود. ولی خب همین اتفاق هم ممکن است از 24 تا 48 ساعت بعد از جرمگیری کاملا از بین برود و جای نگرانی ندارد.

4. دندان ها بعد از جرمگیری نازک و با فاصله می شوند

احساس نازک شدن یا فاصله افتادن بین دندان ها بعد از جرمگیری کاملا طبیعی است، اما این به معنای آسیب به دندان ها نیست. قبل از جرمگیری، جرم و رسوبات سختی بین دندان ها و اطراف لثه ها تجمع کرده اند که باعث می شوند فاصله ها پنهان بمانند و دندان ها حجیم تر به نظر برسند. زمانی‌که این لایه های اضافی برداشته می شوند، ظاهر واقعی دندان ها نمایان می شود و ممکن است تصور کنید دندان هایتان نازک شده یا بین آن ها فاصله افتاده است. در واقع، چیزی از بافت دندان کم نشده؛ بلکه فقط جرم ها پاک شده اند و حالا دندان ها تمیزتر، سالم تر و در وضعیت طبیعی خود هستند.

مراقبت های کلیدی بعد از جرمگیری دندان

هزینه جرمگیری دندان چقدر است؟

هزینه جرمگیری دندان به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:

• میزان جرم و پلاک روی دندان ها
• تعداد جلسات مورد نیاز (جرمگیری سطحی یا عمقی)
• تخصص دندانپزشک و محل مطب
• استفاده از تجهیزات خاص مانند اولتراسونیک یا لیزر
• پوشش بیمه ای یا خدمات دولتی

🔢 ردیف	🦷 نوع خدمت	💰 محدوده قیمت (تومان)
1	جرمگیری ساده یک فک	۱٬۰۰۰٬۰۰۰ – ۱٬۵۰۰٬۰۰۰
2	جرمگیری ساده دو فک	۲٬۰۰۰٬۰۰۰ – ۳٬۰۰۰٬۰۰۰
3	جرمگیری عمیق (زیر لثه ای)	۱٬۵۰۰٬۰۰۰ – ۲٬۰۰۰٬۰۰۰
4	بروساژ (پولیش دندان ها)	۷۰۰٬۰۰۰ – ۱٬۲۰۰٬۰۰۰
5	روش های پیشرفته (ایرفلو/لیزر)	۲٬۴۰۰٬۰۰۰ – ۵٬۵۰۰٬۰۰۰

کلام آخر

جرمگیری دندان روشی ایمن و موثر برای حفظ سلامت دهان است. برخلاف باورهای غلط، به مینای دندان آسیب نمی زند و باعث لق شدن دندان ها نمی شود. این کار با از بین بردن جرم و پلاک، از بیماری های لثه و پوسیدگی جلوگیری می کند. حساسیت های پس از آن موقتی اند و با رعایت بهداشت دهان و توصیه های دندانپزشک، به‌سرعت برطرف می شوند. مراجعه منظم برای جرمگیری، گامی مهم برای داشتن دندان هایی سالم و زیباست.

پاسخ به سوالات رایج درباره جرمگیری دندان