علت شکستن دندان چیست و چه درمانی دارد؟

شکستن دندان انواع مختلفی دارد و می تواند یک ترک خوردگی جزئی باشد که روی تاج دندان ها ایجاد می شود و در گذر زمان تا زیر لثه هم ادامه پیدا کند. دلایل شکستگی های دندان بسیار متفاوت هستند که مجله تخصصی دهان و دندان دندانه در در ادامه به آنها خواهد پرداخت.

علت و دلایل شکستن دندان چیست؟

ضربه یا فشارهای مکرر منجر به آسیب رسانی و در نهایت شکستگی می شود. اگرچه این مشکل ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد اما افراد بالای 50 سال بیشتر دچار این مشکل می شوند.

علت شکستگی دندان عبارتند از:

• براکسیم یا همان دندان قروچه؛
• مواد خوراکی سفت و سخت مثل دانه های ذرت ، ته دیگ و …؛
• تضعیف ساختار طبیعی فک در اثر افزایش سن؛
• ضربه یا آسیب به دندان ها در اثر سقوط، تصادف و …؛
• مواد خوراکی خیلی داغ یا خیلی یخ؛
• شکستن دندان پر شده؛
• و….

ردیف	عنوان	توضیحات
1️⃣	علت	ضربه ، پوسیدگی ، غذاهای سفت ، دندان قروچه
2️⃣	علائم	درد ، حساسیت ، خونریزی ، قابل مشاهده بودن شکستگی
3️⃣	انواع	ترک سطحی ، لب پریدگی ، شکست کامل
4️⃣	درمان	ترمیم ، روکش ، کامپوزیت ، اینله و آنله
5️⃣	هزینه درمان	بر اساس روش ترمیم متفاوت است ( در جدول ذکر شده است)
6️⃣	عادات مضر	دندان قروچه ، جویدن یخ ، بازکردن در بطری
7️⃣	پیشگیری	محافظ دندان ، رعایت بهداشت ، تغذیه مناسب
8️⃣	عوارض عدم درمان	عفونت ، تحلیل لثه ، از دست دادن دندان

شکستگی دندان چه علائمی دارد؟

از جمله علائم شکستگی دندان عبارتند از:

• درد شدید قبل و یا پس از گاز گرفتگی دندان های خلفی؛
• حساسیت به مواد خوراکی سرد، گرم و شیرین؛
• درد تصادفی دندانی خراب یا پوسیده ؛
• ورم لثه در اطراف دندان خراب؛

درجات مختلفی از شکستگی های دندانی وجود دارد. ترک خوردگی زمانی اتفاق می افتد که دندان با خطوطی در سطح خود آسیب ببیند، اما به طور کامل دچار شکستگی نشود. شکستگی زمانی رخ می دهد که یک دندان دچار شکستگی شود و یا به چند قسمت تقسیم شود.

انواع مختلف شکستگی دندان چیست؟

علت و نوع شکستگی دندان به  6 دسته تقسیم می شود که عبارتند از:

1. ترک مویی دندان (کریز لاین)

یک علت شکستگی دندان، ترک مویی یا کریز لاین است. کریز لاین شکستگی مویی در مینای خارجی دندان است و به شکل خطوط عمودی در دندان های جلویی بزرگسالان یافت می شود. ترک های مویی بسیار کم عمق هستند و اصولا بدون درد و مشکل خاصی هستند. ترک مویی بیشتر زیبایی ظاهری دندان ها را تحت تاثیر قرار می دهد و با توجه به اندازه ای که دارد لکه و پلاک داخل آن جمع می شود. کریز لاین ها در طولانی مدت به دلیل فشار و استفاده از غذاهای سفت و سخت ایجاد می شود.

دلایل دیگر به وجود آمدن ترک مویی عبارتند از: ضربه دندان، جویدگی ناخن، استفاده از دندان برای فشار یا شکستن چیزی، جویدن اشیاء، تغییرات ناگهانی دمایی و حفره های قبلی روی دندان.

اگر با اختلالات زیبایی ترک هایی مویی مشکلی ندارید، می توانید آن را درمان نکنید و به حال خود رهایش کنید. اما اگر احساس می کنید که کریز لاین ها زیبایی چهره شما را تحت تاثیر قرار می دهد، می توانید ترمیم زیبایی انجام دهید. از آنجا که ترک ها به طور کامل از بین نمی روند، می توان از روکش دندان برای پوشاندن آنها استفاده کرد.

2. شکستگی کاسپ

یکی دیگر از دلایل این مشکل، شکستگی کاسپ است. شایع ترین نواحی این نوع شکستگی دندان، کاسپ در سمت زبان در دندان های خلفی پایین و در سمت گونه در دندان های عقب فوقانی است. شکستگی پالپ به ندرت ممکن است به پالپ آسیب برساند و درد زیادی هم ندارد.

شکستگی کاسپ دندان زمانی اتفاق می افتد که تضعیف کاسپ از طریق نیروی پرفشار و طولانی مدت یا پوسیدگی های شدید دندانی رخ دهد. البته فشردن مزمن دندان ها، ضربه، غذاهای سفت و ترمیم ناموفق نیز می توانند باعث شکستگی کاسپ شوند. علائم درد امکان دارد به دلیل فشار مواد خوراکی سفت و سخت، حساسیت به دما، تحریک لثه و لبه تیز روی دندان باشد که اصولا توسط زبان احساس می شود.

درمان شکستگی از نوع کاسپ اصولا با روکش انجام می شود که هدف آن پوشش و محافظت از ترک خوردگی دندان است. البته در صورتی که شکستگی دندان شدید باشد ممکن است پر کردن دندان نیز توصیه می شود. چنانچه شکستگی بسیار عمیق باشد، کانال ریشه به ترمیم دندان کمک می کند.

در صورتی که شکستگی را زود تشخیص دهید، قبل از آن دندانپزشک می تواند یک انله روی ترک خوردگی کاسپ قرار دهد.

3. ترک خوردگی دندان

ترک خوردگی، شکستگی ناقصی است که از سطح جویدنی دندان شروع می شود و به شکل عمودی به سمت ریشه می رود . زمانی که مینای دندان دچار ترک خوردگی می شود، این مشکل منجر به حرکت ناحیه ترک خورده و تحریک ناحیه پالپ می شود. در نهایت به پالپ آسیب می رساند و منجر به دندان درد می شود. درد دندانی در این حالت، ممکن است در هنگام خوردن یا نوشیدن مواد خوراکی خیلی سرد یا داغ احساس شود و یا باعث دردهای مداوم شبانه شود.

نیروهای اکلوزال که در هنگام بسته شدن یا سفت شدن فک ها به دندان های مقابل وارد می شود، مهم ترین دلیل شکستن دندان هستند. شکستگی های دندان اکثرا روی سطح جونده اتفاق می افتند، اما چون دندان ترک خورده به مرور به سمت ریشه پیش می رود، احتمال ایجاد بیماری ریشه دندان بیشتر است.

درمان در این حالت به شدت و عمق ترک خوردگی بستگی دارد. ترک های دندانی دو نوع هستند که قابل درمان و غیرقابل درمان هستند. در نوع قابل درمان اصولا روکش گزینه خوبی برای ترمیم و جلوگیری از پیشرفت ترک خوردگی است. در این مرحله تشخیص و درمان به موقع بسیار حائز اهمیت است. چرا که در گذشت زمان ممکن است ترک خوردگی شدیدتر شود و در نهایت منجر به کشیدن دندان شود.

4. دو نیم شدن دندان

دو نیم شدن دندان در صورت  عدم درمان شکستگی رخ می دهد. شکاف یا دو نیم شدن از بالای دندان تا زیر لثه ادامه پیدا می کند؛ در این حالت بخش های دندان به طور کامل از هم جدا می شوند و یا حتی شل می شوند. 

دو نیم شدن دندان ممکن است در اثر برخی عادات غلط مانند فشار زیاد ، ساییدگی ، جویدن اشیا یا مواد غذایی سفت و جویدن یخ رخ دهد. در صورتی که دو نیم شدگی چندان شدید نباشد با روت کانال و تاج دندان قابل درمان است. اما چنانچه شدت شکاف دندانی شدید باشد تنها راه حل کشیدن دندان است.

5. شکستگی عمودی ریشه

شکستن عمودی از ریشه منشا می گیرد و تا سطح دندان ها ادامه پیدا می کند. شکستگی عمودی امکان دارد قسمتی از ریشه یا تمام ریشه را تحت تاثیر قرار دهد. این نوع شکستگی اصولا زمانی تشخیص داده می شود که استخوان و بافت دچار عفونت می شود و با رادیوگرافی قابل تشخیص است.

اکثر شکستگی های ریشه با سابقه درمان ریشه همراه می باشند. درمان شکستگی های ریشه تنها با کشیدن دندان میسر هستند و در برخی موارد امکان دارد متخصص دندانپزشکی برداشتن ریشه شکسته را هم توصیه کند.

6. دندان لب پر شده

دندان لب پر شده نیز می تواند علت این مشکل باشد. لب پر شدن در اثر خوردن مواد خوراکی سخت، ضربه به دندان، استفاده از دندان به عنوان ابزار و … اتفاق می افتد. برای درمان لب پرشدگی، اصولا صاف کردن دندان لب پر شده توصیه می شود؛ اما در صورتی که دندان بسیار کوچک باشد از باندینگ کامپوزیت استفاده می شود

درمان شکستن دندان

چنانچه ترک های مویی دندانی دارید، این مشکل نیازی به درمان ندارد. اما چنانچه کاسپ شکسته، شکاف دندان، شکستگی عمودی ریشه و ترک زیر خط لثه دارید درمان شکستگی دندان ضروری است. حال که با دلایل شکستگی آشنا شدید بهتر است با روش های درمان آن هم آشنا شوید:

1. تاج دندان

روکش های دندان، نوعی دندان مصنوعی هستند که روی دندان آسیب دیده، ضعیف یا پوسیده شده قرار می گیرند. این روکش ها از جنس فلز، سرامیک، رزین یا کامپوزیت هستند. در صورتی که شکستگی شدید باشد اما نیازی به کشیدن دندان نباشد، روکش دندان بهترین گزینه است. این روکش ها باعث حفظ عملکرد و ظاهر طبیعی دندان ها می شوند. 

 2. باندینگ دندان 

در طی یک جلسه باندینگ دندان، رزین های کامپوزیت همرنگ دندان توسط اشعه با شدت بالا و چسب مخصوص به دندان شکسته شده چسبیده می شوند. باندینگ یکی از بهترین روش ها برای ترمیم دندان های شکسته شده در بزرگسالان است. 

3. درمان کانال ریشه

برخی مواقع ترک های دندانی به پالپ دندان می رسند که در این صورت درمان ریشه الزامی است. کانال های ریشه که درمان ریشه هم نام دارند، به طور موثر به منظور ترمیم ریشه های عفونی یا ملتهب استفاده می شوند. چنانچه دندان به دلیل عفونت یا ترک شدید غیر قابل حفظ باشد تنها راه حل کشیدن دندان است.

 4. کشیدن دندان

در صورتی که پوسیدگی و شکستگی دندان شدید باشد و با سایر روش های درمانی قابل درمان نباشد؛ کشیدن دندان توسط دندانپزشک انتخاب می شود. بیماران برای جایگزین کردن دندان از دسته رفته می توانند ایمپلنت دندان یا دندان مصنوعی را انتخاب کنند.

هزینه ترمیم شکستگی دندان

هزینه‌ های ترمیم و درمان شکستگی به نوع درمان مورد نیاز و وضعیت خاص هر فرد بستگی دارد. در صورت نیاز به درمان‌ های اضافی یا وقوع عوارض، هزینه‌ های اضافی نیز احتمالا پیش خواهد آمد. پیش از آغاز درمان، از دندانپزشک خود بخواهید تا یک برنامه درمانی را به همراه هزینه‌ های مرتبط به شما توضیح دهد.

ردیف	نوع درمان	هزینه تقریبی
1️⃣	ترمیم با کامپوزیت	۵۰۰,۰۰۰ – ۱,۵۰۰,۰۰۰
2️⃣	روکش	۲,۰۰۰,۰۰۰ – ۶,۰۰۰,۰۰۰
3️⃣	عصب کشی	۱,۲۰۰,۰۰۰ – ۳,۰۰۰,۰۰۰
4️⃣	ایمپلنت	۱۰,۰۰۰,۰۰۰ – ۳۰,۰۰۰,۰۰۰

شکستگی دندان عصب کشی شده

بیماران بسیاری با شکایت از شکستن دندان عصب کشی شده به دندانپزشک خود مراجعه می کنند که به آن “سندرم دندان ترک خورده” گفته می شود. تشخیص این نوع شکستگی اصولا با عکسبرداری از دندان انجام می شود. اما علت شکستن دندان عصب کشی شده چیست؟ از آنجا که دندان های عصب کشی شده نسبت به سایر دندان ها ساختار ضعیف تری دارند در نتیجه خیلی راحت تر دچار شکستگی می شوند.

شکستگی دندان جلو

برای درمان شکستگی دندان های جلو، متخصص دندانپزشکی یکی از روش های گفته شده را انتخاب می کند. اما برای پیشگیری از شکستن دندان جلو به شما توصیه می کنیم که از گاز گرفتن هر چیز سفت جدا پرهیز کنید. در صورتی که ورزش های پر خطر انجام می دهید از محافظ دهان و دندان استفاده کنید.

شکستن دندان جلو به دلیل اینکه ارتباط مستقیمی با زیبایی ظاهری دندان ها دارد درمان آن می تواند بیش از سایر دندان ها حائز اهمیت باشد. 

سخن آخر

به خاطر داشته باشید که شکستگی دندان مشکلی جدی است که نباید نادیده گرفته شود . تشخیص به موقع و اقدام سریع می تواند سبب جلوگیری از عفونت و پوسیدگی شود.هم چنین با رعایت بهداشت دهان و دندان ، اصلاح عادات نادرست و رعایت رژیم غذایی می توان احتمال این مشکل را به مقدار چشمگیری کاهش داد .

پاسخ به سوالات متداول

منابع