علت شکستن دندان چیست و چه درمانی دارد؟

شکستن دندان انواع مختلفی دارد و می تواند یک ترک خوردگی جزئی باشد که روی تاج دندان ها ایجاد می شود و در گذر زمان تا زیر لثه هم ادامه پیدا کند.  دلایل شکستگی های دندان بسیار متفاوت هستند که مجله تخصصی دهان و دندان دندانه در در ادامه به آنها خواهد پرداخت.

علت شکستن دندان چیست؟

ضربه یا فشارهای مکرر منجر به آسیب رسانی به دندان و در نهایت شکستگی دندان می شود. اگرچه این مشکل ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد اما افراد بالای 50 سال بیشتر دچار شکستگی دندان می شوند.

از جمله علائم شکستگی دندان عبارتند از:

• درد شدید قبل و یا پس از گاز گرفتن دندان های خلفی؛
• حساسیت به مواد خوراکی سرد، گرم و شیرین؛
• درد تصادفی دندان آسیب دیده؛
• ورم لثه در اطراف دندان آسیب دیده؛

و اما علت شکستن دندان عبارتند از:

• براکسیم یا همان دندان قروچه؛
• خوردن مواد خوراکی سفت و سخت مثل دانه های ذرت بو داده، ته دیگ و …؛
• تضعیف ساختار طبیعی دندان ها در اثر افزایش سن؛
• ضربه یا آسیب به دندان ها در اثر سقوط، تصادف و …؛
• خوردن مواد خوراکی خیلی داغ یا خیلی یخ؛
• شکستن دندان پر شده؛
• و….

درجات مختلفی از شکستگی های دندانی وجود دارد. ترک خوردگی دندان زمانی اتفاق می افتد که دندان با خطوطی در سطح خود آسیب ببیند، اما به طور کامل دچار شکستگی نشود، اما شکستگی زمانی رخ می دهد که یک دندان شکسته شود و یا به چند قسمت تقسیم شود.

علت و نوع شکستگی دندان به  6 دسته تقسیم می شود که عبارتند از:

ترک مویی دندان (کریز لاین)

یک علت شکستگی دندان؛ ترک مویی یا کریز لاین است. کرین لاین شکستگی مویی در مینای خارجی دندان است و به شکل خطوط عمودی در دندان های جلویی بزرگسالان دیده می شود. ترک های مویی دندان بسیار کم عمق هستند و اصولا بدون درد و مشکل خاصی هستند.

ترک مویی دندان بیشتر زیبایی ظاهری دندان ها را تحت تاثیر قرار می دهد و به بسته به اندازه ای که دارد لکه و پلاک داخل آن جمع می شود. کریز لاین ها در طولانی مدت به دلیل فشار دادن و خوردن غذاهای سفت و سخت ایجاد می شود.

دلایل دیگر به وجود آمدن ترک مویی عبارتند از: ضربه دندان، جویدن ناخن، استفاده از دندان برای فشردن یا شکستن چیزی، جویدن اشیاء، تغییرات ناگهانی دمایی و حفره های قبلی روی دندان.

اگر با اختلالات زیبایی ترک هایی مویی دندان مشکلی ندارید، می توانید آن را درمان نکنید و به حال خود رهایش کنید. اما اگر احساس می کنید که کریز لاین ها زیبایی چهره شما را تحت تاثیر قرار داده است می توانید ترمیم زیبایی انجام دهید؛ از آنجا که ترک ها به طور کامل از بین نمی روند می توان از روکش دندان برای پوشاندن آنها استفاده کرد.

شکستگی کاسپ دندان

یکی دیگر از دلایل شکستگی دندان؛ شکستگی کاسپ است. شایع ترین نواحی این نوع شکستگی دندان؛ کاسپ در سمت زبان در دندان های خلفی پایین و در سمت گونه در دندان های عقب فوقانی است. شکستگی پالپ دندان به ندرت ممکن است به پالپ آسیب برساند و درد زیادی هم ندارد.

شکستگی کاسپ دندان زمانی اتفاق می افتد که تضعیف کاسپ از طریق نیروی پرفشار و طولانی مدت یا پوسیدگی های شدید دندانی رخ دهد. البته فشردن مزمن دندان ها، ضربه، خوردن غذاهای سفت و ترمیم ناموفق دندان ها نیز می توانند باعث شکستگی کاسپ شوند.

علائم درد امکان دارد به دلیل فشار گاز گرفتن مواد خوراکی سفت و سخت، حساسیت به دما، تحریک لثه و لبه تیز روی دندان باشد که اصولا توسط زبان احساس می شود.

درمان شکستگی دندان از نوع کاسپ اصولا با روکش انجام می شود که هدف آن پوشش و محافظت از دندان شکسته شده است. البته در صورتی که شکستگی دندان شدید باشد ممکن است پر کردن دندان نیز توصیه می شود. چنانچه شکستگی بسیار عمیق باشد، کانال ریشه به ترمیم دندان کمک می کند.

در صورتی که شکستگی زود تشخیص داده شود، قبل از شکستن دندان دندانپزشک یک انله روی کاسپ ترک خورده قرار می دهد.

ترک خوردگی دندان

ترک خوردگی دندان، شکستگی ناقصی است که از سطح جویدنی دندان شروع می شود و به شکل عمودی به سمت ریشه کشیده می شود. زمانی که مینای دندان دچار ترک خوردگی می شود، این مشکل منجر به حرکت ناحیه ترک خورده و تحریک ناحیه پالپ می شود. در نهایت به پالپ آسیب می رساند و منجر به دندان درد می شود. درد دندانی در این حالت ممکن است در هنگام خوردن یا نوشیدن مواد خوراکی خیلی سرد یا داغ احساس شود و یا باعث دردهای مداوم شبانه شود.

نیروهای اکلوزال که در هنگام بسته شدن یا سفت شدن فک ها به دندان های مقابل وارد می شود، مهم ترین دلیل شکستن دندان هستند. شکستگی های دندان اکثرا روی سطح جونده اتفاق می افتند، اما چون دندان ترک خورده به مرور به سمت ریشه پیش می رود، احتمال ایجاد بیماری ریشه دندان بیشتر است.

درمان در این حالت به شدت و عمق ترک خوردگی دندان بستگی دارد. ترک های دندانی دو نوع هستند که قابل درمان و غیرقابل درمان هستند. در نوع قابل درمان اصولا روکش گزینه خوبی برای ترمیم دندان و جلوگیری از پیشرفت ترک خوردگی است. در این مرحله تشخیص و درمان به موقع بسیار حائز اهمیت است چرا که در گذشت زمان ممکن است ترک خوردگی شدیدتر شود و در نهایت منجر به کشیدن دندان شود (غیرقابل درمان).

دو نیم شدن دندان

دو نیم شدن دندان در صورت  عدم درمان شکستگی دندان رخ می دهد. شکاف یا دو نیم شدن از بالای دندان تا زیر لثه ادامه پیدا می کند، در این حالت بخش های دندان به طور کامل از هم جدا می شوند و یا حتی شل می شوند. 

دو نیم شدن دندان ممکن است در اثر برخی عادات غلط مانند فشردن، ساییدن، جویدن اشیا یا مواد غذایی سفت و جویدن یخ رخ دهد. در صورتی که دو نیم شدگی دندان چندان شدید نباشد با روت کانال و تاج دندان قابل درمان است اما چنانچه شدت شکاف دندانی شدید باشد تنها راه حل کشیدن دندان است.

شکستگی عمودی ریشه

شکستگی عمودی از ریشه منشا می گیرد و تا سطح دندان ها ادامه پیدا می کند. شکستگی عمودی امکان دارد قسمتی از ریشه یا تمام ریشه را تحت تاثیر قرار دهد. این نوع شکستگی دندان اصولا زمانی تشخیص داده می شود که استخوان و بافت دچار عفونت می شود و با رادیوگرافی قابل تشخیص است.

 اکثر شکستگی های ریشه با سابقه درمان ریشه همراه می باشند. درمان شکستگی های ریشه تنها با کشیدن دندان میسر هستند و در برخی موارد امکان دارد متخصص دندانپزشکی برداشتن ریشه شکسته را هم توصیه کند.

دندان لب پر شده

دندان لب پر شده نیز می تواند علت شکستن دندان باشد. دندان لب پر شده در اثر خوردن مواد خوراکی سخت، ضربه به دندان، استفاده از دندان به عنوان ابزار و … اتفاق می افتد. 

برای درمان لب پرشدگی دندان اصولا صاف کردن دندان لب پر شده توصیه می شود اما در صورتی که دندان بسیار کوچک باشد از باندینگ کامپوزیت استفاده می شود. در لب پرشدگی های بزرگتر که مواد کامپوزیت موثر نباشند، دندانپزشک ممکن است استفاده از روکش دندان را توصیه کند. چنانچه لب پرشدگی زیاد باشد، استفاده از تاج دندان بهترین گزینه است.

درمان شکستن دندان

چنانچه ترک هایی مویی دندانی دارید، این مشکل نیازی به درمان ندارد. اما چنانچه کاسپ شکسته، شکاف دندان، شکستگی عمودی ریشه و ترک زیر خط لثه دارید درمان شکستگی دندان ضروری است. حال که با دلایل شکستگی دندان آشنا شدید بهتر است با روش های درمان آن هم آشنا شوید:

تاج دندان

روکش های دندان، نوعی دندان مصنوعی هستند که روی دندان آسیب دیده، ضعیف یا پوسیده شده قرار می گیرند. این روکش ها از جنس فلز، سرامیک، رزین یا کامپوزیت هستند. در صورتی که شکستگی دندان شدید باشد اما نیازی به کشیدن دندان نباشد، روکش دندان بهترین گزینه است. این روکش ها باعث حفظ عملکرد و ظاهر طبیعی دندان ها می شوند. 

 باندینگ دندان 

در طی یک جلسه باندینگ دندان؛ رزین های کامپوزیت همرنگ دندان توسط اشعه با شدت بالا و چسب مخصوص به دندان شکسته شده چسبیده می شوند. باندینگ دندان یکی از بهترین روش ها برای ترمیم دندان های شکسته شده در بزرگسالان است. 

درمان کانال ریشه

برخی مواقع ترک های دندانی به پالپ دندان می رسند که در این صورت درمان ریشه الزامی است. کانال های ریشه که درمان ریشه هم نام دارند، به طور موثر به منظور ترمیم ریشه های عفونی یا ملتهب استفاده می شوند. چنانچه دندان به دلیل عفونت یا ترک شدید غیر قابل حفظ باشد تنها راه حل کشیدن دندان است.

 کشیدن دندان

در صورتی که پوسیدگی و شکستگی دندان شدید باشد و با سایر روش های درمانی قابل درمان نباشد؛ کشیدن دندان توسط دندانپزشک انتخاب می شود. بیماران برای جایگزین کردن دندان از دسته رفته می توانند ایمپلنت دندان یا دندان مصنوعی را انتخاب کنند.

شکستن دندان عصب کشی شده

بیماران بسیاری با شکایت از شکستن دندان عصب کشی شده به دندانپزشک خود مراجعه می کنند که به آن “سندرم دندان ترک خورده” گفته می شود. تشخیص این نوع شکستگی دندان اصولا با عکسبرداری از دندان انجام می شود. اما علت شکستن دندان عصب کشی شده چیست؟ از آنجا که دندان های عصب کشی شده نسبت به سایر دندان ها ساختار ضعیف تری دارند در نتیجه خیلی راحت تر دچار شکستگی می شوند.

شکستن دندان جلو

شکستن دندان جلو به دلیل اینکه ارتباط مستقیمی با زیبایی ظاهری دندان ها دارد بنابراین درمان شکستن دندان جلو می تواند بیش از سایر دندان ها حائز اهمیت باشد. 

برای درمان شکستگی دندان های جلو، متخصص دندانپزشکی یکی از روش های گفته شده را انتخاب می کند. اما برای پیشگیری از شکستن دندان جلو به شما توصیه می کنیم که از گاز گرفتن هر چیز سفت جدا پرهیز کنید و در صورتی که ورزش های پر خطر انجام می دهید از محافظ دهان و دندان استفاده کنید.